راه اندازی «نظام ایده ها و نیازها»، به عنوان حلقه واسط بین محققان و نیازهای جامعه

به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، علی نایبی با تأکید بر اهمیت این نظام در تسهیل دسترسی به اطلاعات و به کارگیری ایده ها در حل مسائل ملی گفت: «تاکنون بیش از 21 هزار نیاز و ایده توسط نیازپردازان و متخصصین کشورمان در نظام ایده ها و نیازها نمایه شده است».

*جایگاه قانونی نظام ایده ها و نیازها  

معاون مؤسسه ISC تصریح کرد: نظام ایده ها و نیازها که به اختصار «نان» نامیده می شود، در راستای تکمیل زنجیره علم، فناوری و نوآوری و به منظور تسهیل مشارکت متخصصان در حل مسائل کشور ایجاد شده است. این نظام به عنوان یک سکوی فناورانه و شبکه ای برخط، ارتباط مستقیم بین نیازپردازان و ایده پردازان را برقرار می کند. «این نظام از توان فکری متخصصان به عنوان نیروی محرکه توسعه استفاده می کند و هدف اصلی آن ایجاد حس مشارکت و بهره برداری از خرد ملی در تصمیم گیری هاست».

نایبی گفت: ایجاد نظام ایده ها و نیازها در راستای اجرای مصوبه «سیاست های ایجاد و ارتقای سکوهای ملی تربیتی، آموزشی، پژوهشی، فناوری و نوآوری» شورای عالی انقلاب فرهنگی است. همچنین شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در بیست نهمین جلسه، این نظام را به عنوان پنجره واحد نظام ملی علوم، تحقیقات و فناوری معرفی کرده است و موسسه ISC به عنوان مسئول اجرای این مصوبه تعیین شده است.

وی افزود: بر اساس اساسنامه صندوق شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، یکی از وظایف و ماموریت­های صندوق، حمایت از انجام پایان­نامه ها و رساله های تحصیلات تکمیلی و دوره پسادکتری مؤسسات و اشخاص حقیقی در راستای رفع نیازهای جامعه و صنعت با اولویت نیازهای ثبت شده در سامانه «نان» معرفی شده است.

معاون مؤسسه ISC خاطر نشان کرد: نظام ایده ها و نیازها در برنامه هفتم پیشرفت کشور (1407-1403) نیز نقشی اساسی ایفا خواهد کرد. ماده 93 تاکید نموده است که به منظور ارتقای نظام علمی، فناوری و پژوهشی، سهم پایان­نامه ها و رساله­های تقاضامحور و نیازمحور براساس سامانه نظام ایده ها  و نیازها، از کل پایان نامه ها و رساله­های انجام شده در گروه های علمی غیرعلوم انسانی 20 درصد و در گروه علوم انسانی 10 درصد هدف گذاری شده است. همچنین در ماده 94 به منظور  جهت دهی فعالیت های پژوهشی و فناورانه به سمت نیازهای واقعی کشور و ارتقای بهره وری و افزایش اثربخشی تحقیقات و پژوهش با تاکید بر تحقیقات میان رشته ای با اولویت حوزه علوم انسانی تاکید شده است که نظام تامین مالی تحقیقات دولتی به نحوی اصلاح شود تا پایان برنامه حداقل پنجاه درصد (50%) منابع بودجه عمومی مربوط به اولویت های نظام ایده ها و نیازها هزینه شود.

وی ادامه داد: علاوه بر این، در ماده 97 برنامه هفتم، مؤسسات و مراکز پژوهشی وابسته به دستگاه­های اجرایی مکلف شده اند تا پایان برنامه حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت اولویت های پژوهشی سالانه خود و موضوعات جهاد تبیین را باثبت در سامانه نظام ایده ها و نیازها (نان) از طریق پایان نامه و رساله های دانشجویی دانشجویان آن دستگاه یا دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بسیج اساتید، به انجام برسانند. این رویکرد به طور مستقیم به بهبود کیفیت و کارایی پژوهش ها کمک خواهد کرد و امکان پاسخگویی به نیازهای جامعه را افزایش می دهد.

همچنین نظام ایده ها و نیازها در آیین نامه اجرایی قانون جهش تولید دانش بنیان، رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور و آیین نامه پژوهانه و پایه های تشویقی اعضای هیات علمی آورده شده است و فعالیت های اعضای هیات علمی بر مبنای این سامانه مشمول امتیازهای ویژه است.

زیرسامانه ها و همکاری های بین دستگاهی

نایبی افزود: در راستای تحقق اهداف نظام ایده ها و نیازها، چندین زیرسامانه تخصصی طراحی و راه اندازی شده است. از جمله این زیرسامانه ها، سامانه استادمحوری به منظور جذب دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری به صورت تقاضامحور، سامانه عرضه و تقاضای وزارت نفت و سامانه دانش بنیانی شرکت ایران خودرو است. این زیرسامانه ها با هدف اطلاع رسانی اولویت های تحقیقاتی کشور و تقاضامحور کردن پایان نامه ها و رساله ها و ایجاد ارتباط علمی میان نهادهای دولتی و خصوصی طراحی شده اند.

آمار و دستاوردها

معاون موسسه ISC گفت: تاکنون، تعداد 17821 نیاز و 3187 ایده (مجموع: 21008) در این سامانه ثبت شده است. نیازها و ایده های ثبت شده در حوزه های موضوعی مختلف بوده که به تفکیک در تصویر ذیل  قابل مشاهده می باشد. بیشترین تعداد نیازها به ترتیب در حوزه های موضوعی فنی مهندسی (8230)، علوم پایه (5537)، علوم انسانی (3322)، کشاورزی و منابع طبیعی (1218)، علوم بهداشت (789)، هنر (204)، تعلیم و تربیت (140) و دامپزشکی (72) ثبت شده است. بیشترین ایده-ها نیز به ترتیب در حوزه موضوعی های فنی مهندسی (1360)، علوم انسانی (478)، کشاورزی و منابع طبیعی (427)، علوم پایه (402)، هنر (119)، علوم بهداشت (111)، تعلیم و تربیت (52) و دامپزشکی (30) ثبت شده است.

نمودار تعداد ایده و نیاز به تفکیک حوزه موضوعی

به منظور تقاضامحور کردن پایان­ نامه ­های کارشناسی ­ارشد و رساله­ های دکتری، در طرح استادمحوری ذیل نظام ایده ­ها و نیازها،  تاکنون 5355 پارسای تقاضا محور شامل  3163 درخواست رساله دکتری و 2192 پیشنهاد پایان­ نامه­ کارشناسی ­ارشد در این سامانه ثبت شده است. پارساهای تعریف شده در حوزه­ های موضوعی مختلف می­ باشند.

تعداد پارساهای تقاضامحور ثبت شده به تفکیک حوزه موضوعی

در طرح استادمحوری که با مشارکت دانشگاه ها صورت گرفته است، دانشگاه شیراز با بیشترین میزان مشارکت در جایگاه اول با تعداد 288 پارسا و دانشگاه سمنان و ارومیه به ترتیب 203 و 173 در جایگاه دوم و سوم قرار گرفته اند.

دانشگاه ها با بیشترین میزان مشارکت

دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی از استان ها و شهرهای مختلف در طرح استادمحوری مشارکت نموده اند. تعداد رساله های دکتری و پایان نامه های  کارشناسی ارشد به تفکیک استان و با آزمون و بدون آزمون در تصویر ذیل قابل مشاهده است. بیشترین پارسا تقاضامحور در طرح استادمحوری مربوط به دانشگاه های تهران، خوزستان، خراسان شمالی، اصفهان و البرز بوده است.

تعداد پارساهای تقاضامحور ثبت شده به تفکیک استان ها و نحوه پذیرش

برگزاری کارگاه های آموزشی و مشارکت دانشگاه ها

نایبی با اشاره به امکان برگزاری کارگاه های آموزشی توسط دبیرخانه نظام ایده ها و نیازها برای دانشگاهیان، اظهار داشت: «تمامی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی می توانند در این طرح مشارکت نمایند و برای برگزاری کارگاه ها درخواست های خود را به آدرس رایانامه [email protected]  ارسال کنند».

در پایان، معاون فناوری و نوآوری مؤسسه ISC با اشاره به آینده نگری و اهمیت این نظام در تسهیل ارتباطات علمی، به ایجاد ظرفیت های جدید در عرصه علم و فناوری تأکید کرد: نظام ایده ها و نیازها می تواند به عنوان یک الگوی موفق در دیگر کشورها نیز مورد بهره برداری قرار گیرد و در این مورد مؤسسه ISC در حال برگزاری نشست ­های بین ­المللی مختلف می­ باشد.

انتهای پیام